Soybağı, geniş anlamda ve dar anlamda olmak üzere ikiye ayrılır. Geniş anlamda soybağı; bir kimseyle onun üst soyu arasındaki hukuki ilişkidir. Dar anlamda soybağı ise çocuk ile ana-baba arasındaki hukuki bağdır. Çocuk ile anne arasındaki soybağı doğum ile kurulurken baba ile çocuk arasındaki soybağı 3 ayrı şekilde kurulur.
- Karine; evlilik içinde doğan çocuğun babası kocadır.
- Tanıma; baba tarafından çocuğun kabul edilmesidir.
- Babalık Davası ; anne ve çocuk tarafından soybağına yönelik baba olduğu iddia edilen kişiye dava açılmasıyla soybağının kurulmasıdır.
Bunların haricinde anne yahut babanın ortak yahut ayrı ayrı şekilde çocuk ile soybağı kurması “evlat edinme” ile mümkündür.
BABALIK KARİNESİ
Karinenin 2 durumda var olduğu kabul edilir. Bunlardan ilki, evlilik devam ederken doğan çocuğun babasının koca olduğu halidir. Diğeri ise evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içerisinde dünyaya gelen çocuğun babasının koca olmasıdır.
Bu durumda karine; boşanma anından itibaren, gaiplikte son haber alma anından yahut ölüm tehlikesi ve ölümde ölüm anından itibaren başlayacaktır.
Bununla birlikte, evlilik dışında doğan çocuk ana ve babanın birbiri ile evlenmesi halinde yine evlilik içinde doğmuş sayılır.
TANIMA
Evlilik dışında doğan bir çocuğun Türk Medeni Kanunu’nda öngörülen şekil ve usule uygun olarak babası tarafından kabul edilmesine “tanıma” denir. Tanıma, tek taraflıdır. Geçmişe etkili olarak yani ana rahminden itibaren sonuç doğurur. Kullanımı şahsa bağlı hak olsa da tanıma talebinde bulunan kişi küçük yahut kısıtlı ise kanuni temsilcisinin de izni gerekmektedir. Tanımayı yalnızca “baba” yapabilir.
TANIMA HANGİ ŞEKİLLERDE YAPILIR?
1)Nüfus Memuruna yazılı beyan
2)İlgili Mahkemeye yazılı başvuru
3)Noterde düzenlenen resmi senetle
4)Son olarak da ölüme bağlı tasarrufta kabul etme ile mümkündür.
Bu hallerde, hakim, noter yahut vasiyetnamede vasiyetnameyi açan kişinin nüfus memuruna bildiride bulunması gerekir. Tanımanın kabul edilmesine gerek yoktur.
TANIMANIN İPTALİ DAVASI
Tanıyan baba bu hakkı yanılma, aldatma yahut korkutma sebebiyle kullanmış olabilir. Bu durumda anne ve çocuğa karşı, tanımanın iptali davası açılır. Baba’nın durumu öğrenmesinden itibaren 1 yıl içerisinde dava açması gerekir. Her halükarda ise 5 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Tanımanın iptali davası, tanıyan tarafından açılırsa; davalılar anne ve çocuktur. Tanıyanın haricinde ilgililer de bu davayı açabilir.
İlgililer; anne, çocuk, çocuğun ölümü halinde altsoyu, Cumhuriyet savcısı, hazine ve diğer ilgililerdir. Bu halde ilgililer, davayı tanıyana veya tanıyan ölmüşse mirasçılarına karşı açabilir. Ancak, çocuğun ölümü halinde altsoyun dava açabilmesinin bazı şartları bulunmaktadır. Bu halde çocuk iptal davası açma süresi geçmeden ölmüş olması yahut ölmeseydi bu davayı açabileceğinin ispatlanması gerekmektedir.
BABALIK DAVASI
Çocuk ile baba arasındaki soybağının Mahkeme kanalıyla kurulmasıdır. Davacılar anne ve çocuktur. Davalı ise baba yahut baba ölmüşse mirasçılarıdır. Eğer ki dava, anne ve çocuk tarafından açılmışsa, Cumhuriyet Savcısı ile Hazineye; anne tarafından açılmışsa kayyıma; kayyım tarafından açılmışsa da anneye ihbar edilmesi gerekmektedir. Çocuk ergin değilse ancak anne ile birlikte açmak zorundadır; ergin ise kendisi de babalık davası açabilecektir.
Babalık davasının açılabilmesi için çocuğun doğması şart değildir. Çocuk doğmadan önce de dava açılabilir. Lakin annenin çocuğun doğmasının ardından bir yıl içerisinde davayı açması gerekir. Aksi taktirde dava açması mümkün değildir. Bununla birlikte, dava açılması istenen çocuğun hali hazırda başka birisiyle babalık soybağı bulunuyorsa bu durumda bu bağın kopmasının ardından 1 yıllık süre başlayacaktır.
Babalık davasında, baba olmadığını iddia eden kişinin “babalık karinesini” çürütmesi gerekecektir. Davalı, çocuğun doğumundan önceki 300 gün ile 180.gün arasında anne ile cinsel ilişkide bulunmuşsa bu babalığa karinedir. Anne ile çocuk ispat yükünden kurtulmuş olur.
Babalık davasında soybağının kurulmasına karar verilirse; anne, doğum masraflarını, doğumdan önceki ve sonraki 6şar haftalık dönemlerin geçim giderlerini babadan talep edebilecektir.
|